 |
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
De voormalige biljartfabriek K. Dekkers & Zoon aan de Dode Nieuwstraat. Anno 1960. Foto: Stadsarchief, nr. 0002017
De Dode Nieuwstraat is in 1641 als openbare weg aangelegd op het voormalige terrein van de minderbroeders (franciscanen), en wel op het gedeelte van de kloostertuin en de boomgaard. In 1185 nog de tuin van het jachtslot van hertog Hendrik van Brabant. Net als alle andere kloosters en kerken, wordt het klooster van de minderbroeders in beslag genomen door de protestantse overheid, na de inname van Den Bosch in 1629. Stadtstimmerman (aannemer) Frans Blom en pensionaris (stadsadvocaat) en later schepen (wethouder) Johan Gans slagen erin een aantal kloosters en kerken te kopen. Ook het klooster van de minderbroeders krijgen zij in handen. Het was een groot kloostercomplex, dat zich uitstrekte van de huidige Pensmarkt tot aan de Snellestraat. De nieuwe eigenaren slopen de kloosterkapel, de pandhof en een aantal gebouwen; een stal wordt omgebouwd tot woning, een kloostergebouw verbouwd tot een groot magazijn. Deels van de sloopmaterialen worden zestien nieuwe huizen opgetrokken, volgens bouwhistoricus Ad van Drunen redelijk zeldzame woonhuizen. Deze woningen zijn in de saneringswoede van de zestiger jaren van de vorige eeuw - helaas zonder documentatie - gesloopt. De nieuwe weg wordt aangesloten op de al bestaande Minderbroedersstraat, en wordt aanvankelijk Nieuwe Minderbroedersstraat en ook Nieuwe Karstraat genoemd. Nergens wordt beschreven hoe de naam Dode Nieuwstraat is ontstaan. Roelands verklaart de naam uit de aanwezigheid van ‘Het Geweldiger’, een militaire gevangenis die de westelijke straatkant grotendeels vormde en die weinig opwekkends te zien gaf. Daarbij is er in de straat weinig verkeer geweest. Het was er, zogezegd, een dooie boel.