 |
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
De Rijks HBS aan de Hekellaan. Anno 1906. Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0073667
De voormalige Rijks-HBS aan de Hekellaan nummer 4 is sinds 2001 een rijksmonument. Het geheel bestaat uit een hoofdgebouw, scheikundelokaal en een gymnastiekzaal/tekenlokaal annex conciërgewoning. Het hoofdgebouw en de gymnastiekzaal werden gebouwd in 1905, naar ontwerp van de architect J.A. Vrijman, Rijksbouwkundige voor Gebouwen van Onderwijs.
In 1908 werd het onderwijscomplex uitgebreid met een scheikundelokaal, dat via een lage poort op het hoofdgebouw aansloot. De panden vertonen stijlelementen van het eclecticisme, gemengd met elementen van de neo-renaissance. Inwendig onderging het schoolgebouw in 1908, 1924 en 1954 enige verbouwingen. In hoofdlijnen is het echter nog origineel.
Het gedeeltelijk onderkelderde gebouw heeft een globaal L-vormige plattegrond, met een vleugel aan de voorzijde (conciërgekamer en hoofdportaal) en leslokalen aan de oostelijke gevel. Het telt twee bouwlagen onder een samengesteld overstekend zadeldak, gedekt met leien. In het dakschild boven de voorgevel bevinden zich twee dakkapellen, boven de achtergevel nog eens vier. Het hoofdgebouw heeft T-vensters met drieruits bovenlicht onder segmentvormige ontlastingsboog. De voorgevel is opgebouwd uit eentwee traveeën tellend, sterk vooruitspringend gedeelte, met hierin de hoofdingang. Links hiervan een drie traveeën tellende gevelpartij. Rechts een smallere gevelpartij van een travee. Aan de voorzijde ervan een anderhalflaagse uitbouw voor trappenhuis en toiletten onder lessenaarsdak, en een eenlaagse aanbouw onder plat voor de rijwielstalling. Ingangspartij onder segmentboog met dubbele, houten paneeldeur en hoge, hardstenen stoep. Boven de hoofdingang is een zandstenen fries met in kapitalen de tekst ’Rijkshoogereburgerschool Anno 1905’, met op de uiteinden twee kopjes. Daaronder een natuurstenen reliëf met het rijkswapen.
In het interieur is de oorspronkelijke inrichting van het schoolgebouw bewaard gebleven. Achter de hoofdingang bevindt zich een klein tochtportaal dat toegang geeft tot de centrale gang. Aan weerszijden ervan zijn op de begane grond de directeurs- en conciërgekamer en vier klaslokalen. De leslokalen in de noordelijke vleugel worden ontsloten door een dwars hierop geplaatste gang. Op de bovenverdieping waren oorspronkelijk negen lokalen en de bibliotheek. Er zijn oorspronkelijke elementen bewaard gebleven. Terrazzovloer met siertegelrand. Binnendeuren en vloeren zijn gebleven. Dubbele beglaasde tochtdeuren. Hardstenen trappen. Een toilettenblok. Oorspronkelijk beschoten grenen kap.
Nadat de school in 1978 werd gesloten, werd ze door studenten gekraakt. De bewoners werden door de vroegere eigenaar, de Dienst Domeinen, gedoogd. In 2010 besloot het gemeentebestuur tot aankoop van de ondergrond van de voormalige Rijks-HBS.