 |
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
Het Pand aan de Louwschepoort. Anno 1960. Vroeger was het de refter van het kloostercomplex. Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0035831
Aan het einde van de Louwschepoort, nummer 83-89, is een belangrijk restant bewaard gebleven van het voormalige Zusters van Orthenklooster. Dit object staat bekend onder de naam ’Het Pand’, het was de voormalige refter van het kloostercomplex. Een refter is een gemeenschappelijke eetzaal in een klooster. Een kloostergebouw bestaat doorgaans uit minstens vijf ruimten: een kerk (oratorium), een slaapzaal (dormitorium), een eetzaal of refter (refectorium) met daarbij de keuken en toiletten, een gastenverblijf (cella hospitum) en een spreekkamer of porterie (portaria). Vanuit de porterie wordt het contact met de buitenwereld onderhouden.
Vanuit de Hinthamerstraat was de Louwschepoort een van de twee toegangspoorten naar het kloostercomplex van de zusters van Orthen. Ten oosten van deze poort, langs de Hinthamerstraat, was al vóór 1250 een aanzienlijk, stenen huis gesitueerd met de naam ‘Hooghuis van Megen’. In 1652 werd notaris Pieter de Louw eigenaar van het huis, aan hem dankt de straat Louwschepoort haar naam.
Het Pand stamt van oorsprong uit de eerste helft van de vijftiende eeuw. Het heeft een langgerekt bouwlichaam (8,5 x 23,5 meter), bestaande uit een begane grond, verdieping en zolder onder een zadeldak. Van de oorspronkelijke constructie zijn alleen het muurwerk op de begane grond en de samengestelde verdiepingsbalklaag (moer- en kinderbinten) bewaard gebleven. Ook onderdelen van een houtskeletconstructie (muurstijlen en korbeels) zijn nog aanwezig, evenals kaarsnissen in de oostelijke gevel.
De verdieping, zoldervloer en kapconstructie zijn in de tweede helft van de negentiende eeuw tot stand gekomen. De gangvloer langs de oostvleugel bestaat uit zwartmarmeren tegels. De refterzaal heeft een omvang van zes traveeën, waarbij de twee lange zijgevels oost en west gericht zijn. Het gebouw heeft oorspronkelijk kruisvensters in beide zijgevels gekend. Een venster is deels bewaard gebleven. Later, in de 18e eeuw, zijn hier schuifvensters geplaatst die weer later, in de 19e eeuw, zijn vertimmerd. Tegen de noordgevel bevinden zich steunberen, in de deur zit een 16-ruits bovenlicht.
In 1692 kwam Het Pand in eigendom van de Bossche priester Roger van Heeze. Hij bracht het onder in een naar hem genoemde stichting en bestemde het complex voor de huisvesting van arme, alleenstaande mannen en vrouwen. Deze Fundatie van Rogier van Heeze is nog steeds eigenaar van Het Pand. Sinds februari 1984 is Het Pand een rijksmonument. Het wordt momenteel verhuurd aan beeldende kunstenaars.